Bomen, struiken en planten manifesteren zich in alle pracht en geven de tuinen een prachtig aanzien. Een boom kan, na jaren een bepaalde plaats te hebben verfraaid, voor buren een bron van hinder worden, voordat hij licht en uitzicht ontneemt, water aan de grond onttrekt of doordat wortels de tuin van de buurman ingroeien. Vaak wordt de boom dan de inzet van een burenruzie. In onderstaande tekst wordt informatie gegeven over de 'rechtspositie' van bomen op particulier en openbaar terrein.

Begrippen

 Voordat we op een en ander ingaan, eerst een paar begrippen:

  •  een boom bestaat uit één of enkele stammen met een kroon;
  •  een haag of heg is een rij bomen, die regelmatig gesnoeid wordt;
  •  de eigenaar van de grond is de eigenaar van de boom of heg; de huurder is dus geen eigenaar van deze groenvoorziening;
  •  grote problemen over bomen en hagen, zoals het al dan niet kappen, kunnen slechts worden opgelost door overleg tussen de eigenaren.

Hagen of bomen op of bij de erfgrens

Binnen een bepaalde afstand van de erfgrens kan de begroeiing discussie met de buren opleveren. Voor bomen is dit 2 meter en voor hagen 50 cm. van de erfgrens. Tenzij bij plaatselijk gebruik van deze afstand wordt afgeweken. Buiten deze afstand kunnen buren geen eisen stellen ten aanzien van bomen en hagen. Voordat men iets aan de boom of heg op of nabij de grens doet, moet overleg worden gepleegd met de buren.

Hagen

De wet gaat ervan uit dat een haag op de grens van twee percelen gemeenschappelijk is als die haag bedoeld is om twee percelen af te scheiden. Dit betekent dat beide eigenaren de plicht hebben de haag te verzorgen. Een gemeenschappelijke haag mag nooit 'eigenmachtig' omgehakt worden: Als u deze haag verwijdert zonder uw buurman hiervan op de hoogte te stellen, kan hij u dwingen via de rechter op eigen kosten een nieuwe haag te planten. Wil men zonder overleg met de buren een eigen haag, dan moet het planten ervan minimaal 50 cm. van de erfgrens gebeuren.

Bomen

De algemene regel is dat hoog opgroeiende, ongesnoeide bomen niet binnen een afstand van 2 meter vanaf de grenslijn van twee percelen mogen staan. Het is echter wel toegestaan als er toestemming is van de buurman. Verstandig is deze toestemming schriftelijk vast te leggen. Om te voorkomen dat een eventuele buurman alsnog bezwaar maakt tegen deze boom, is het beter deze toestemming vast te leggen (in de vorm van erfdienstbaarheid of kettingbeding);

  •  de boom niet boven de scheidsmuur uitkomt;
  •  de bomen een afscheiding vormen met naburige percelen. Dit betekent dat het om een rij bomen moet gaan (vastgelegd in onderlinge overeenkomsten of notariële akten of als er sprake is van verjaring door erfdienstbaarheden).

De gemeente mag binnen 2 meter van de perceelgrens bomen hebben staan indien dit in het algemeen belang is, zoals: openbaar groen.

Overhangende takken, doorschietende wortels en vallende vruchten

Wanneer de takken van een boom van uw buurman boven uw tuin hangen, moet u uw buurman eerst vragen de takken zelf af te zagen. Doet hij dit niet, dan kunt u ze zelf verwijderen, echter zonder de buurmans grond te betreden. De wet schrijft voor, dat u de buurman eerst bij aangetekend schrijven aanmaant de takken zelf af te zagen. Hetzelfde geldt voor doorschietende wortels (wortels die doorgroeien tot op het erf van de buren) van bomen van uw buren. Ook deze kunt u doorzagen en verwijderen. Aanmaning is in het geval van doorgeschoten wortels niet vereist. Stel, uw buurman heeft een appelboom. Van deze boom hangen enkele takken over uw tuin heen en als de tijd rijp is, vallen de appels van deze boom in uw tuin. Deze appels zijn dan van u. Let wel, een plukrecht kent de wet niet. Het is verboden giftige stoffen in eigen grond aan te brengen bij doorschietende wortels van een boom van uw buurman. Als deze boom daardoor dood gaat, bent u daarvoor aansprakelijk.

Het kappen van bomen

In de Algemeen plaatselijke verordening zijn kapbepalingen opgenomen. Deze houden onder andere in dat voor het kappen van bomen, ook in een particuliere tuin, meestal een vergunning nodig is. Deze kan bij burgemeester en wethouders worden aangevraagd. Alleen de eigenaren van de boom of bomen kunnen deze aanvraag indienen. De gemeente beoordeelt aan de hand van een aantal factoren of de vergunning verleend moet worden. De gemeente kan aan de vergunning de voorwaarde verbinden dat voor de gekapte boom een nieuwe moet worden gepland.

Aansprakelijkheid

Als eigenaar, maar ook als pachter of huurder, kunt u aansprakelijk worden gesteld voor de schade die een ander heeft door uw bomen. Bijvoorbeeld schade, veroorzaakt door afvallende takken, door slecht onderhoud of gebrekkig toezicht. Het is dus belangrijk dat u als grondeigenaar/gebruiker regelmatig controleert op ziekte, rottende takken en dergelijke. Als tijdens een onverwachte, hevige storm echter gezonde takken afbreken, bent u niet aansprakelijk. Als u bomen omhakt en er, ondanks voorzorgsmaatregelen, zaken van een ander beschadigd worden, bent u wel voor deze bomen aansprakelijk. Als wortels van uw bomen draineerbuizen vernielen, bent u in beginsel niet aansprakelijk. Hetzelfde geldt als wortels de fundamenten van nabijgelegen panden vernielen. Uw buurman kan deze wortels immers zelf doorzagen.

Maatregelen

In geval van problemen is het, voordat tot juridische actie wordt overgegaan, goed zoveel mogelijk overleg te plegen met de buurman om tot een bevredigende oplossing te komen. Als echter snel handelen nodig is omdat direct gevaar dreigt, kunt u altijd de politie bellen die dan kan optreden.